‘Waker Slaper Dromer’ is een serie van drie wandelingen die ik als beeldend kunstenaar organiseer als onderdeel van mijn WaterLANDS kunstenaarsresidentie (2023-2026). Deze evenementen verbinden artistiek onderzoek, dijkbouw, ecologie, filosofie en regionale geschiedenis.
De wandelingen zijn vernoemd naar de poëtische oude namen en functies van dijksystemen in Nederland en bieden een diepgaande blik op het landschap aan de hand van bijdragen van verschillende experts met elk hun unieke en lokale kennis.
Contacteer me op: info@wakerslaperdromer.nl
Onderzoeksfase Kunstenaarsresidentie
Tijdens deze residentie verhoud ik me tot verschillende locaties die verbonden zijn aan ontwikkelingen op het gebied van natuurherstel in de Eems-Dollard. Dit zal leiden tot een eindpresentatie in 2026. Een intuïtieve en artistieke benadering van landschapsprojecten als deze kan verborgen verhalen en relaties blootleggen die anders misschien over het hoofd worden gezien.
In de eerste fase van mijn onderzoeksperiode heb ik op verschillende momenten in het jaar, tijdens verschillende stadia in het aanleg en ontwikkelproces verschillende locaties bezocht, zoals de Dubbele Dijk, Marconi Polder, Groote Polder en de Brede Groene Dijk. Dit zijn projecten die deel uitmaken van WaterLANDS. Op deze locaties spelen veel verschillende aspecten die elkaar beïnvloeden. Daarbij gaat het bijvoorbeeld om de de effecten van baggeren op de sedimentatie in het water, gevolgen van de gaswinning en veenoxidatie voor bodemdaling, zeespiegelstijging op het watermanagement. Het slib in het Eems-Dollard estuarium kan worden beschouwd als een soort antagonist, en tegelijkertijd protagonist, in het verhaal van het herstelprocess in en rond het estuarium. Als het water dichtslibt, doodt het organismen, maar tegelijkertijd kan het op land vruchtbare gronden tot leven wekken.
Ik heb al verschillende lokale experts en bewoners ontmoet en vele geschiedenismusea in de omgeving van Groningen bezocht om een beter inzicht te krijgen in de culturele geschiedenis van het veranderende kustlandschap. Daarbij gaat het bijvoorbeeld om de ontwikkeling van de wierdengemeenschappen in de kwelders, de aanleg van de dijken naar de Deltawerken en de nieuwe constructie van meer vloeiende kustlijnen met open verbindingen naar de zee. Het proces van ecologisch herstel maakt deel uit van een groter filosofisch ‘herstelproces’ van het dominante Europese wereldbeeld dat natuur en cultuur verdeelde om economische exploitatie mogelijk te maken. Deze projecten in het kustgebied vragen om een verschuiving van perspectief en een nieuwe vorm van omgang met onze omgeving.
In zijn boek ‘The Good Ancestor’ gebruikte de Australische filosoof Roman Krznaric de rijke geschiedenis van de bouw en het onderhoud van de dijken in Nederland als voorbeeld van langetermijndenken en zorg over meerdere generaties. Dit zijn aspecten die bijzonder belangrijk zijn in het denken rond het herstelproces van het kustgebied en haar inwoners. Het estuarium is een ecosysteem dat landsgrenzen overschrijdt: daarom kijk ik ook naar processen die aan de Duitse kant van de delta plaatsvinden.
Daarnaast beschouw ik het landschap ook als een productielandschap met onder andere de energie-opwekking, high-tech bedrijven en industrie, landbouw en de zilte aquacultuur voor draslandgebieden zoals die op dit moment wordt ontwikkeld bij de Dubbele Dijk. Ik ben in het bijzonder geïnteresseerd in de effecten van de energietransitie, met bijvoorbeeld de nieuwe windparken en energie eilanden voor de Noordzee die door het estuarium getransporteerd worden door Meyer Werft, de zonneparken op landbouw gronden en de energie die nodig is voor toepassingen van kunstmatige intelligentie in watermanagement en andere elementen in het landschap.
‘Waker Slaper Dromer’ is de eerste fase van het project dat ik aan het ontwikkelen ben. Eind 2026 vindt er een presentatie plaats met de resultaten van de residentie.